บ้านลวงเหนือ หมู่บ้านวิถีชีวิตไทลื้อ แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่น่าสนใจ

บ้านลวงเหนือ หมู่บ้านวิถีชีวิตไทลื้อ จ.เชียงใหม่ ชุมชนที่มีวัฒนธรรมอันเป็นอัตลักษณ์

1625730360

ขนาดตัวอักษร

พาไปตามรอยวิถีวัฒนธรรมไทลื้อ ณ บ้านลวงเหนือ อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มชาติพันธุ์ที่อพยพมาจากสิบสองปันนา พร้อมสัมผัสวิถีความเป็นชุมชนที่ยังรักษาและสืบสานวัฒนธรรมประเพณีของตนเองไว้ได้จนถึงปัจจุบัน

จากอำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ มุ่งหน้าไปบนเส้นทางหลวงหมายเลข 118 สายเชียงใหม่-เชียงราย สู่ "บ้านลวงเหนือ" อำเภอดอยสะเก็ด จุดหมายปลายทางของเราในคราวนี้ ที่นี่เป็นชุมชนไทลื้อที่เปิดเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์วัฒนธรรม เพื่อให้ผู้คนได้สัมผัสและเรียนรู้กับวิถีชีวิตของชาวไทลื้อต่าง ๆ ทั้งประเพณี ขนบธรรมเนียม ภาษา และการแต่งกาย เป็นต้น อีกทั้งยังมีวัด สถานที่สำคัญ และอาหารถิ่น ที่บอกเล่าตัวตนของชาวไทลื้อบ้านลวงเหนือได้เป็นอย่างดี

ความเป็นมาของชุมชนไทลื้อบ้านลวงเหนือ

ไทลื้อ (ไตลื้อ) เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่อพยพมาจากสิบสองปันนา ทางตอนใต้ของมณฑลยูนนาน ประเทศจีน เมื่อปี พ.ศ. 1932 ในช่วงสมัยของพระเจ้าแสนเมืองมา กษัตริย์ของราชวงศ์มังราย แห่งอาณาจักรล้านนา โดยได้ลงหลักปักฐานสร้างชุมชนบริเวณ "เมืองลวงเหนือ" หมายถึง ถิ่นที่อยู่ที่มีพญาลวงอันเป็นสัตว์ประเสริฐตามจินตนาการของคนไทลื้อมาเล่นฝ้า (เมฆ) เพื่ออำนวยอวยพรให้คนในพื้นที่อยู่ดีมีสุข พร้อมกับนำเอาขนบธรรมเนียน ประเพณี วัฒนธรรม ภาษา การแต่งกาย รวมถึงวิถีชีวิตต่าง ๆ มาด้วย ซึ่งในชุมชนมี "วัดศรีมุงเมือง" ที่เป็นแหล่งรวมจิตใจของคนในชุมชน สร้างในสมัยพระเจ้าสามฝั่งแกน กษัตริย์ล้านนาองค์ที่ 8 แห่งราชวงศ์มังราย ซึ่งทรงครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1945-1984 จากหลักฐานที่จารึกชื่อ วัน เดือน ปี ที่สร้างหมู่บ้านในเสาหลักใจกลางบ้าน มาสู่คำเล่าขานของบรรพบุรุษ ประกอบกับตำนานการสร้างวัดศรีมุงเมืองของหมู่บ้านเมืองลวงเหนือ และเอกสารการวิจัยตลอดจนสร้างหนังสือต่าง ๆ ทำให้สันนิษฐานได้ว่า คนไทลื้อเมืองลวงเหนือใต้อพยพจากดินแดนสิบสองปันนาเข้ามาอยู่ในล้านนาในหลาย ๆ ช่วงเวลา อาจจะด้วยเหตุลี้ภัยสงคราม ตามเสด็จพระเจ้าแสนเมืองมาเข้ามาล้านนา ตามญาติพี่น้องที่ล่วงหน้ามาก่อน และมาเพื่อหาที่ทำกินที่อุดมสมบูรณ์ก็เป็นไปได้

คนไทลื้อจะใช้ชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่าย เมื่ออยู่ปะปนกับคนพื้นเมืองล้านนาก็จะทำตัวให้กลมกลืนเข้ากับคนพื้นเมือง แต่ยังมีสิ่งหนึ่งที่ยังคงอยู่ไม่เคยเลือนหาย นั่นคือ ภาษาพูดไทลื้อ และการแต่งกายอันเป็นเอกลักษณ์ ด้วยความภาคภูมิใจและต้องการเผยแพร่วิถีวัฒนธรรมของชาติพันธุ์ไทลื้อ ชุมชนจึงพร้อมใจกันวิจัยเพื่อหาแนวทางการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม (ไทลื้อ) โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านลวงเหนือ ทำให้ชุมชนได้ข้อมูล เอกสาร และตำราต่าง ๆ จากชุมชนที่จัดเก็บเป็นระบบ และชุมชนมีความรู้ความเข้าใจในวัฒนธรรมไทลื้ออย่างชัดเจน จนได้มาซึ่งโปรแกรมการท่องเที่ยวโดยชุมชน "เมืองลวงข่วงไทลื้อ" รวมถึงเป็นหนึ่งชุมชนในเขตพัฒนาการท่องเที่ยวอารยธรรมล้านนา ที่อยู่ในแอปพลิเคชัน CBT JOURNEY ซึ่งสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการเสริมศักยภาพด้านข้อมูลการท่องเที่ยว ผู้ที่สนใจสามารถดาวน์โหลดได้ที่ App Store และ Play Store

แหล่งท่องเที่ยวชุมชนบ้านลวงเหนือ

การท่องเที่ยวในชุมชนบ้านลวงเหนือจะเป็นการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ที่ได้ไปเรียนรู้วิถีชีวิตความเป็นอยู่ต่าง ๆ ของชาวบ้าน โดยมีโปรแกรมการท่องเที่ยวทั้งแบบ 1 วัน, 2 วัน 1 คืน และสำหรับกลุ่ม Silver Age มีสถานที่น่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็น สักการะ "เสื้อบ้านสานตำนาน" สถานที่ที่บ่งบอกถึงหลักฐานตำนานการอพยพจากสิบสองปันนามาสู่ล้านนาของคนไทลื้อในชุมชนบ้านลวงเหนือ โดยใต้ฐานของเสื้อบ้านระบุไว้ว่า "หลักกลางใจบ้าน ตั้งบ้าน เสาร์ 3 เมษา 1932", ไหว้พระที่ "วัดศรีมุง" วัดที่เชื่อมโยงประวัติศาสตร์ล้านนาไทยและสิบสองปันนา

ทำข้าวแคบอาหารหลักและอาหารว่างของคนไทลื้อ ณ "เฮือนข้าวแคบป้าผัน", สนุกกับการทำตุ๊กตาไม้ ผลิตภัณฑ์โอทอประดับ 5 ดาว และเป็นสินค้า CPOT และส่งออกไปขายต่างประเทศ ที่ "เฮือนตุ๊กตาไม้นายโถ" พร้อมเพนต์ตุ๊กตาไม้ด้วยตนเองเพื่อรับไปเป็นของที่ระลึก, เยือน "เฮือนปอกระดาษสา" เพลิดเพลินกับการชมขั้นตอนการทำกระดาษสา และลงมือสร้างสรรค์กระดาษสาด้วยตัวเองเพื่อนำกลับไปเป็นของที่ระลึก, สัมผัสกับวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมที่ "ภูมิปัญญาไทยไตลื้อบ้านใบบุญ" ศูนย์การเรียนรู้ที่สร้างเพื่อสืบสาน อนุรักษ์ และถ่ายทอดวิถีชีวิต ตลอดจนมรดกวัฒนธรรมไทลื้อและล้านนา และเรียนรู้การสร้างบ้านตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ณ บ้านสวนพอเพียงทรัพย์ทองศรี เป็นต้น

ลิ้มลองอาหารไทลื้อที่เป็นเอกลักษณ์

อาหารไทลื้อก็เป็นอีกหนึ่งวัฒนธรรมการกินที่ตกทอดกันมา โดยมีอาหารพื้นถิ่นให้ได้ลิ้มลองรสชาติ ไม่ว่าจะเป็น ผัดไทยไทลื้อ เส้นถั่วเขียวเหนียวนุ่มที่ถูกคลุกเคล้าน้ำซอสสูตรเด็ด ใส่ถั่วฝักยาว กุ้งแห้ง รสชาติกลมกล่อมเข้ากันดี, โสะบะก้วยเต้ด หรือส้มตำมะละกอไทลื้อ เน้นการใส่พริกแห้งคั่ว ถั่วดินคั่ว ของสด น้ำมะขาม ปลาร้า และอ้อย, ข้าวแคบ ขนมหรืออาหารว่างที่มีลักษณะคล้ายข้าวเกรียบ, ข้าวจี่น้ำพริกตาแดง, ไข่ป่าม อาหารพื้นเมืองเหนือที่ปรุงไข่ไก่ให้สุกด้วยวิธีป่าม (ปิ้ง) โดยเทไข่ไก่ปรุงรส (ซีอิ๊วขาวหรือเกลือป่นเล็กน้อย ใส่มะเขือเทศ ต้นหอม) ลงบนใบตอง ตั้งใช้ไฟอ่อน คอยเติมน้ำใส่ใบตองชั้นล่างเพื่อไม่ให้ใบตองไหม้ และรอคอยให้สุก, เมี่ยงคำสมุนไพรไทลื้อ และขนมวง เป็นต้น

อยู่ดี กินหวาน คือคำกล่าวทักทายของคนไทลื้อ ณ บ้านลวงเหนือ ก่อนที่จะรู้จักคำว่าสวัสดี ถือเป็นคำอวยพรให้กับผู้มาเยือน ที่นี่ถือเป็นอีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอันมากคุณค่าที่เหมาะแก่การไปสัมผัสด้วยตัวเองสักครั้ง