องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษ เพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน)

งานตามรอยเสด็จพระพุทธเจ้าหลวงรัชกาลที่ 5

          เกาะช้าง จังหวัดตราด เป็นหนึ่งในสถานที่ที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือ รัชกาลที่ 5 เสด็จฯ บ่อยครั้งที่สุด โดยระหว่าง พ.ศ. 2416-2444 เสด็จฯ เกาะช้าง และพื้นที่อื่นของเมืองตราด เช่น เกาะกระดาด เกาะกูด เกาะหมาก และเมืองตราด รวมทั้งสิ้น 12 ครั้ง ในการเสด็จนี้เพื่อทรงตรวจตราความสงบเรียบร้อยของหัวเมืองชายฝั่งทะเลตะวันออกในฐานะเป็นเมืองชายแดน ทรงเยี่ยมเยือนราษฎร รวมถึงทรงพักผ่อนเพื่อสำราญพระราชอิริยาบถและรักษาอาการประชวร และสาเหตุหนึ่งประการที่พระองค์ทรงประพาสเกาะช้างอยู่เป็นนิจนั้น เนื่องจากมีพระราชดำริว่าเกาะช้างนั้นมีน้ำตกที่งามกว่าแห่งอื่นๆ โดยเฉพาะน้ำตกธารมะยม และเมื่อพระองค์ทรงเสด็จน้ำตกธารมะยมเมื่อปี 2430 พระองค์ได้ทรงลุยข้ามแก่งน้ำที่น้ำตกธารมะยม จึงโปรดเกล้าพระราชทานนามแก่งนี้ว่า “แก่งทรงลุย” และทรงจารึก พระปรมาภิไธยย่อ “จ.ป.ร.” ไว้ที่บริเวณน้ำตกแห่งนี้ และเมื่อคราวเสด็จมาที่วัดสลักคอก ขณะนั้นทางวัดยังไม่มีพระอุโบสถ ราษฎรที่เข้าเฝ้าจึงได้กราบบังคมทูลพระกรุณาให้พระองค์ทรงประทับรอยพระบาทที่สำหรับสร้างพระอุโบสถ จนเป็นที่ตั้งของพระอุโบสถในปัจจุบันและพระราชทานนามว่า “วัดวัชคามคชทวีป” ซึ่งปัจจุบันวัดแห่งนี้จึงนับเป็นสถานที่ทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญของชาวจังหวัดตราด

          จากเหตุการณ์เสด็จประพาสเกาะช้างของรัชกาลที่ 5 จำนวนถึง 12 ครั้งนั้น เป็นเหตุให้ชาวอำเภอเกาะช้างได้ร่วมใจน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณยิ่งของรัชกาลที่ 5 ที่มีต่อประชาชนชาวเกาะช้าง โดยทุกปีจะมีการจัดงานตามรอยเสด็จพระพุทธเจ้าหลวง ณ วัดวัชคามคชทวีป ตำบลเกาะช้างใต้ อำเภอเกาะช้าง จังหวัดตราด ระหว่างวันที่ 25-26 เดือนธันวาคม โดยมีพิธีอัญเชิญน้ำพุทธมนต์จากแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์น้ำตกธารมะยม ซึ่งสถานที่ที่รัชกาลที่ 5  เคยเสร็จประพาสถึง 12 ครั้ง และถือเป็นแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์แห่งบูรพาทิศ และนำน้ำศักดิ์สิทธิ์มาพัก ณ อุโบสถวัดวัชคามคชทวีป มีการสวดเจริญพระพุทธมนต์เพื่อให้ได้เป็นน้ำพุทธมนต์จากแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ โดยจะมีการแห่อัญเชิญน้ำศักดิ์สิทธิ์ด้วยริ้วขบวนเรือมาด เป็นเรือโบราณที่สวยงามและหาดูได้ยาก ตามเส้นทางสายประวัติศาสตร์จะมีชาวบ้านพร้อมใจกันแต่งชุดไทยสมัยรัชกาลที่ 5 เข้าร่วมขบวนแห่จากท่าเรืออ่าวสลักคอกไปยังวัดวัชคามคชทวีป การทำพิธีบวงสรวงดวงพระวิญญาณ รัชกาลที่ 5 ณ มณฑลพิธีวัดวัชคามคชทวีป และมีการแจกจ่ายน้ำพุทธมนต์ให้แก่ประชาชนนักท่องเที่ยวนำไปบูชาเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต

          ในงานพิธีมีการจัดชมนิทรรศการแห่งการเสด็จประพาสเกาะช้างและจังหวัดตราด 12 ครั้ง ภาพประวัติศาสตร์และวัตถุโบราณ การปาฐกถาพิเศษและการเสวนาเรื่องราวตามรอยเสด็จฯ เมืองตราด มีการล้อมวงกินข้าวชมการแสดงศิลปะไทย และร่วมสนุกสนานกับประเพณีท้องถิ่นทั่วไทย นับเป็นงานที่สำคัญงานหนึ่งของเกาะช้าง ที่ชาวบ้านและนักท่องเที่ยวไม่ควรพลาดงานนี้